W Polsce wyróżniamy dwa standardy podróżowania, 1 i 2 klasę. W pociągach EIC (ekspresowych) oraz IC praktycznie różnic w wagonach pomiędzy klasami nie widać. W pociągach TLK w wagonach 2 klasy są różnice nawet w tym samym składzie. Możemy trafić na wagon z przedziałami 6 miejscowymi albo na wagon z przedziałami 8 miejscowymi. Wagony mogą być z klimatyzacją lub bez niej.
Wejście do wagonu
Do Wagonów z przedziałami klasy 1 i 2 wchodzimy przez drzwi, które znajdują się na obu końcach wagonu. Drzwi otwierają się automatycznie, po naciśnięciu przycisku (pociągi IC i EIC), lub w starszych modelach drzwi otwieramy manualnie po naciśnięciu klamki i pociągnięciu drzwi w swoją stronę. Przyciski znajdują się na ścianie wagonu pomiędzy drzwiami a końcem wagonu. Drzwi odsuwają się w przeciwną stronę niż są przyciski.
Po wejściu do wagonu znajdujemy się na pomoście. Po jednej stronie mamy rozsuwane drzwi na boki, jest to przejście do następnego wagonu. Natomiast po drugiej stronie mamy WC i korytarz ciągnący się wzdłuż wagonu, z którego wchodzimy do przedziałów.
Opis wagonów z przedziałami
W Polsce spotykamy kilka rodzaji wagonów z przedziałami. Są to wagony sypialne, wagony z miejscami do leżenia (kuszetki), wagony rowerowe oraz wagony 1 i 2 klasy. Skupmy się na wagonach z miejscami do siedzenia i najczęściej spotykanych na polskich szlakach kolejowych.
Wagon 1 klasy
W Wagonie 1 klasy mamy 9 przedziałów. Do przedziałów wchodzimy przez odsuwane drzwi. Dżwi otwieramy przesuwając je w prawą stronę. W każdym z tych przedziałów znajduje się 6 rozkładanych siedzeń, po trzy z każdej strony. Siedzenia możemy rozłożyć przez naciśnięcie dużego przycisku, który znajduje się pod siedziskiem z prawej strony, tuż przy krawędzi. W innych typach wagonów siedzenie rozkładamy łapiąc za krawędź siedziska i lekko podnosząc ku górze wysuwamy do przodu. W starych typach wagonów 1 klasy są po prawej stronie siedzenia, metalowe pręty, które należy podnieść do góry i w tym momęcie siedzenie wypchnąć ku przodowi, aby się rozłożyło.
W większości wagonów pomiędzy siedzeniami na ścianie dzielącej przedziały są zamontowane gniazdka z prądem 230 wolt. Pod oknem jest jeden dłuższy stolik lub dwa mniejsze. Poniżej stolika jest zawieszony kosz na śmieci. Przy oknie są zamontowane rolety, które możemy opuszczać. W przedziałach gdzie nie ma rolet powinny być zasłonki.
Nad fotelami na całej długości ściany działowej są pułki na bagaże. Poniżej pułek są przykręcone wieszaki. Nad każdym siedzeniem jest lampka, która działa gdy światło w przedziale jest przełączone z jarzeniowego na małe (tryb nocny). Nad drzwiami do przedziału jest panel sterowania. W zależności od typu wagonu może on być dotykowy, na przyciski lub na pokrętła. Na panelu możemy regulować moc głośnika, ustawiać temperaturę powietrza w przedziale, zmieniać światło mocniejsze (jarzeniowe) lub tryb nocny (żarówka). W niektórych typach wagonów na ekranie będą wyświetlały się informacje o godzinie, temperaturze powietrza w przedziale oraz rozkładzie jazdy pociągu.
Panel dotykowy niestety nie jest dostępny dla osób niewidomych.
Uwaga przy panelu nad drzwiami jest wyczówalna rączka. Jest to hamulec bezpieczeństwa. Używamy go w uzasadnionych przypadkach.
Wagon 2 klasy
W Wagonie 2 klasy mamy 9, 10 lub 11 przedziałów. Do przedziałów wchodzimy przez odsuwane drzwi. Dżwi otwieramy przesuwając je w prawą stronę. W każdym z tych przedziałów znajduje się 6 lub 8 siedzeń, po 3 lub 4 z każdej strony. W przedziałach 8 miejscowych siedzenia się nie rozkładają i w tych przedziałach nie ma gniazdek z prądem ani przy oknach zamontowanych rolet. Natomiast w przedziałach 6 miejscowych w większości Siedzenia możemy rozłożyć przez naciśnięcie dużego przycisku, który znajduje się pod siedziskiem z prawej strony, tuż przy krawędzi. W innych typach wagonów siedzenie rozkładamy łapiąc za krawędź siedziska i lekko podnosząc ku górze wysuwamy do przodu.
W większości wagonów z przedziałami 6 miejscowymi, pomiędzy siedzeniami na ścianie dzielącej przedziały są zamontowane gniazdka z prądem 230 wolt. Pod oknem jest jeden dłuższy stolik lub dwa mniejsze. Poniżej stolika jest zawieszony kosz na śmieci. Przy oknie są zamontowane rolety, które możemy opuszczać. W przedziałach gdzie nie ma rolet powinny być zasłonki.
Nad fotelami na całej długości ściany działowej są pułki na bagaże. Poniżej pułek są przykręcone wieszaki.
Nad drzwiami do przedziału jest panel sterowania. W zależności od typu wagonu może on być dotykowy, na przyciski lub na pokrętła. Na panelu możemy regulować moc głośnika, ustawiać temperaturę powietrza w przedziale, zmieniać światło mocniejsze (jarzeniowe) lub tryb nocny (żarówka). W niektórych typach wagonów na ekranie będą wyświetlały się informacje o godzinie, temperaturze powietrza w przedziale oraz rozkładzie jazdy pociągu.
Panel dotykowy niestety nie jest dostępny dla osób niewidomych.
Uwaga przy panelu nad drzwiami jest wyczówalna rączka. Jest to hamulec bezpieczeństwa. Używamy go w uzasadnionych przypadkach.
Rozmieszczenie miejsc w wagonach
Wagony w tym przypadku dzielimy na dwa rodzaje. Te z przedziałami 6 miejscowymi i z przedziałami 8 miejscowymi.
Na bilecie mamy podany nr wagonu i nr miejsca do siedzenia i czy ono jest w wagonie z przedziałami lub bez przedziałów. Na numer miejsca składają się dwa czynniki. Pierwszy to numer przedziału a drugi to numer miejsca w przedziale. Przedziały w każdym wagonie są ułożone kolejno od 1 do 9, 10 lub 11, gdy Czasem zdarzy się wagon 11 przedziałowy.
Czyli mając miejsce 64 to nasze miejsce jest w przedziale nr 6 a miejsce ma nr 4. Gdy na bilecie mamy miejsce 102, to nasze miejsce jest w przedziale 10, a miejsce ma nr 2.
Stojąc na korytarzu przodem do przedziału po lewej stronie będą numery przedziałów malały, a na prawo rosły.
Wagony z 6 miejscowymi przedziałami
W przedziałach 6 miejscowych wchodząc do przedziału miejsca układają się następująco. Po lewej stronie będą miejsca z numerami nieparzystymi, a po prawej z parzystymi.
Patrząc od drzwi po lewej będą miejsca o numerach z końcówką przy korytarzu 1, na środku 3, pod oknem 5. Natomiast po prawej stronie przy korytarzu 2, na środku 4 i pod oknem 6.
Czyli przykładowo w przedziale nr 8 miejsca będą układały się następująco. Po lewej 81, 83, 85, po prawej 82, 84, 86. Oczywiście patrząc w momęcie wejścia do przedziału.
Wagony z 8 miejscowymi przedziałami
W przedziałach 8 miejscowych wchodząc do przedziału miejsca układają się następująco. Po lewej stronie będą miejsca z numerami nieparzystymi, a po prawej z parzystymi, tak samo jak w sytuacji w przedziale 6 miejscowym.
Patrząc od drzwi po lewej będą miejsca o numerach z końcówką przy korytarzu 1, na środku 3, na drugim środku 7, pod oknem 5. Natomiast po prawej stronie przy korytarzu 2, na środku 8, na drugim środku 4 i pod oknem 6.
Czyli przykładowo w przedziale nr 5 miejsca będą układały się następująco. Po lewej 51, 53, 57, 55, po prawej 52, 58, 54, 56. Oczywiście patrząc w momencie wejścia do przedziału.
Warto wiedzieć
Wchodząc do korytarza prowadzącego przez wagon i przedziały będą po lewej stronie, to oznacza, że to jest przedział nr 1.
Idąc korytarzem warto liczyć okna, każde okno odpowiada jednemu przedziałowi.
W niektórych wagonach nad lub pod klamką drzwi do przedziału, naklejona jest informacja w brajlu o miejscach w danym przedziale.
Artur Słowik